Inloggen
Abonneren
Contact
Vernieuwen?
Je staat er niet bij stil als je onzinwoordjes brabbelt terwijl je een baby wiegt, of gedachteloos kinderliedjes zingt of ‘daar komt een muisje aangelopen’ kriebelt op een rug van een peuter. Maar het is allemaal taalonderwijs.
Wij, de enige zoogdiersoort die zich uitdrukt in taal, zijn de belangrijkste taaldocenten van kinderen. Zij leren praten en taal begrijpen door imitatie en herhaling. Daarom is het zo belangrijk de hele dag met je kinderen te kletsen en te benoemen wat er gebeurt. Pratend krijg je greep op je leven.
Op school gaat die taalontwikkeling nog jarenlang door. Voor kleuters klapt de wereld open als een prentenboek, zoveel leren en ontdekken ze ineens. Ze leren veel machtige, prachtige dingen, maar toch vooral praten, lezen, schrijven en rekenen. Ook wel: de basisvaardigheden.
Alleen dat woord al – gaapverwekkend. ‘Een adequate woordenschat verwerven’, ‘regels kennen voor de werkwoordspelling’, ‘vermenigvuldigen en delen volgens standaardprocedures’, een greep uit de onderwijsdoelen, dat klinkt niet sexy. Je lokt er weinig pabo-studenten mee, en weinig ouders. Studenten vinden vernieuwing spannender dan traditie. Veel ouders die een school kiezen, zijn gevoelig voor hip aandoende onderwijsconcepten als Virtual Reality Learning, ontwikkelingsgericht of intrinsiek motiverend onderwijs.
Het gevaar bestaat dat we onderweg iets verliezen. Want hoezeer de samenleving en de technologie ook veranderen, lezen, schrijven en rekenen blijven altijd essentieel. Zonder die werktuigen ben je verloren, als student, als burger, als ouder en op je werk. Je leert de basisvaardigheden helaas niet vanzelf of gaandeweg, je moet ze eindeloos oefenen en onderhouden. Best saai. Kinderen vragen er niet om.
Vorige maand kwam de Inspectie van het Onderwijs in haar jaarlijkse rapport met akelig nieuws: wéér is het niveau in rekenen, taal en lezen achteruitgegaan. Veel leerlingen halen het basisniveau niet, weinigen halen het streefniveau. Enkele dagen later volgde het treurig stemmende bericht van PIRLS, een groot internationaal onderzoek naar de leesvaardigheid van tienjarigen: die is de afgelopen vijf jaar flink gedaald, tot onder het gemiddelde van de westerse landen. Ook hebben onze tienjarigen het minste plezier in lezen van allemaal. Dat is verdrietig. Geen kleuter, derde- of vierdegroeper die niet van (voor)lezen houdt. Waarom verliezen ze dat plezier?
We weten allang dat het niveau daalt. Ze rond de eeuwwisseling zette de daling in. In haar rapport van 2019 wees de Inspectie erop dat dit precies de jaren zijn waarin ‘een wildgroei aan onderwijsvernieuwingen’ ontstond, onderwijsconcepten waarvan de effectiviteit vaak onbewezen was, maar die wél enthousiast werden toegepast.
Natuurlijk moet het onderwijs zichzelf vernieuwen. Maar doe dat geleidelijk en verstandig en altijd op een manier die gegarandeerd effectief is. Een kind dat te weinig heeft geleerd op school krijgt geen tweede kans. Met kinderen experimenteer je niet.
