HJK congres: Het begon met verwondering

Woensdag 9 april was het zover: het landelijk congres van Het Jonge Kind vond plaats in theater Spant! in Bussum. Verslag van een dag die begon én eindigde met verwondering.

Wie goed kijkt, verwondert zich de hele dag. Spreker Jason Fredrick van Eunen verwondert zich zelfs over het woord zelf en slaat op het podium daarom een oude Van Dale open: ‘Een gemoedstoestand die ontstaat wanneer men iets gewaar wordt dat men niet of anders had verwacht’ citeert hij.
Harold Bekkering verwoordt het iets anders: ‘Verwondering is het vanzelf stilvallen uit verbazing, om vervolgens in beweging te komen op zoek naar het antwoord.’ De auteur en neuropsycholoog opent de dag als keynote speaker en verbindt complexe hersenstructuren en wetenschappelijke inzichten over dopamine en andere neurotransmitters aan nieuwsgierigheid en het mogen spelen in een zone van naaste ontwikkeling. En dat alles interactief, toegankelijk en helder als water uit een Zwitserse bergbeek.

Neuropsycholoog Harold Bekkering trapt af met zijn visie op verwondering.

De keynote klinkt overal terug
De toon van Bekkerings sleutellezing weerklinkt vervolgens in meer dan twintig uiteenlopende workshops. De presentatie van Sabine Plamper heet bijvoorbeeld ‘10.000 (kras)tekeningen zijn 10.000 hersenverbindingen. ‘Waar blijft de speelsheid in een kleurplaat?’ vraagt ze haar publiek. Met haar retorische vraag slaat ze onbewust een brug naar de inzichten van Lilian van der Bolt die op hetzelfde moment in een andere zaal van theater Spant! pleit voor Oracy. ‘Wie wil leren spreken als de oude Grieken, legt daarvoor de basis op de kleuterschool,’ meent ze. ‘Spelen betekent praten.’
Een verdieping lager knikt iedereen instemmend als José Hillen voorlegt dat ieder kind al snel ‘zijn of haar eigen letter’ herkent. ‘En het mag gerust heel lang bij die ene letter blijven, het ervaren van een geletterde omgeving is namelijk veel belangrijker dan ‘koud’ letters leren,’ meent de lerarenopleider van Hogeschool De Kempel.
‘En dat blijkt veel makkelijker dan gedacht,’ laat Daan de Waard, meester op de Augustinus school in Hilversum, na afloop weten. ‘Gewoon door mooie boeken te verspreiden door het lokaal, de leeshoek opnieuw in te richten… Door José heb ik er echt zin in om er iets moois van te maken.’

Anneleen Mulder vertelt hoe je de verwondering van kinderen aanspreekt met verschillende materialen.

‘Je wordt weer wakker geschud, gaat dieper nadenken over je beroep en het van andere kanten bekijken. Dat is het mooie van deze dag.’ Lumi de la Torre y Rivas, NSV 2 in Nijmegen

Antwoorden die vragen oproepen
Verwondering is de start van een zoektocht naar antwoorden. Maar als het antwoord nog meer vragen oproept, dán komt het leerproces pas echt op goed op gang, volgens Bekkering. Lumi de la Torre y Rivas, ervaren juf van groep 1 en 2 op een school in Nijmegen, is zich daarvan bewust, maar worstelt nog met de vertaling naar de praktijk: ‘Een groep is heel divers. De minder nieuwsgierige kinderen probeer ik te stimuleren om zelf op onderzoek te gaan. De heel nieuwsgierige kinderen worden op een gegeven moment ongeduldig als ze zelf niet achter het antwoord kunnen komen. Soms betrap ik me erop dat ik hen het antwoord al geef vóór ze zelf op onderzoek zijn gegaan.’

Niet alleen binnen, maar ook buiten verwonderen de deelnemers van het congres zich.

‘We waren op zoek naar een duidelijkere visie op ons onderwijs. Na de lezingen en workshops van vandaag weten we dat we op de goede weg zijn én dat er genoeg ruimte is voor groei.’ Sarah Boleij en Kristel van de Zanden, leerkrachten klas 1 en 2 van De Wegwijzer in Sint-Michielsgestel

Lessen om mee te nemen
‘De ontwikkelingen die het jonge kind doormaakt, onder andere door zich altijd te mogen blijven verwonderen, vormen de stimulans voor het leren. Het was daarom heel fijn om hier de hele dag te leren, uit te wisselen en inspiratie op te doen,’ aldus Jeanine Elders, collega van Daan de Waard.

Jason Frederic van Eunen maakt de zaal nóg nieuwsgieriger…

Ze vertelt het vlak voordat Jason Fredrick van Eunen de dag afsluit met triggers en trucs die verwondering opwekken. De oprichter van Nieuwsgierig Denken vraagt iedere deelnemer om zijn belangrijkste les op een briefje te schrijven, om die de dag erna toe te passen op school. ‘Vouw het maar dubbel en geef het aan je buurman of -vrouw… en nog een keer… en dan naar degene achter je… en nu weer je buurvrouw… en dan…’ De zaal ontploft bijna van nieuwsgierigheid… ‘…Stop je het in je tas en maak je het morgen open!’
De lessen van vandaag nemen de aanwezigen mee naar hun school, de les van morgen zal niemand meer vergeten.

Inloggen

HJK congres: Het begon met verwondering

Gerelateerde artikelen

Culturele diversiteit in de kleuterklas

Basisvertrouwen in de klas

Werken aan persoonlijkheid