Inloggen
Abonneren
Contact
Kinderziel te paard
Hoe bereid je kinderen voor op een toekomst die we niet kennen? Het is een vraag die ik vaak hoor in onderwijskringen. Het gaat dan om ‘onderwijs voor morgen’, om kinderen wegwijs te maken in een voortdurend veranderende wereld.
Ik denk dat het antwoord op die vraag niet bestaat. Ik geloof dat het niet de goede vraag is. Nee, we kennen de toekomst niet, en dat is maar goed ook. We dachten dat we dobberden in een vredige wereld en verwachtten niet dat het westen betrokken zou worden in twee gruwelijke oorlogen. En dat het zou wel meevallen met klimaatverandering en de verwoesting van de planeet.
We hadden het mis. Met die grimmige werkelijkheid moeten we dealen. Tegelijkertijd zijn we best gelukkig. Geen school had ons kunnen voorbereiden op de toekomst die nu het heden is. Natuurlijk ging het onderwijs met zijn tijd mee: er kwamen digitale lesmethodes en op digitale schoolborden verschenen filmpjes. Kinderen moesten mediawijs worden. Kinderen passen naadloos in hun tijd. Tegelijk valt mij op hoezeer ze hetzelfde blijven. De technologie verandert razendsnel, maar de kinderziel, die gaat te paard. Mijn kleinkinderen zijn dol op alle denkbare devices, games en YouTubefilmpjes, maar voor een bezoek aan de dierentuin, of het strand, waar ze zandkastelen bouwen, laten ze al het digitale vermaak acuut liggen. Ook een ritje met de tram of de veerpont blijven top-uitjes.
Het eerste wat mijn kleinzoon (3,5) ‘s ochtends tegen me zegt, is: ‘Boekje lezen!’ Hoewel ze een kast vol kinderboeken hebben, ook recente, zijn Kikker, Minoes, Winnie the Pooh en Sjakie en Dikkie Dik de favoriet van mijn kleinkinderen, zoals ze dat ook van mijn kinderen waren. Ze vinden dezelfde Disney-films geweldig. Zelfs ik, opgegroeid in de jaren zestig van de vorige eeuw, zwijmelde al bij Assepoester en Bambi; en bij de boeken van Annie M.G. Schmidt, Astrid Lindgren en Roald Dahl, die ik nu voorlees. Gek genoeg zijn die films en boeken nooit verouderd; grote kunst veroudert niet. Er komt ook veel moois bij.
Ook de manier waarop kinderen leren rekenen, lezen en schrijven, kennis opdoen, hun angsten overwinnen en verlangens uiten, verandert niet wezenlijk, net als hun wijze van ruziën en vriendjes maken, of de gesprekken die hun ouders hebben met de juf – alles is me vertrouwd. Dat is goed. Het onderwijs verandert geleidelijk, maar abrupte vernieuwingen hebben het nog nooit iets goeds gebracht.
Omdat de toekomst ongewis is, heeft het onderwijs maar één taak: alle kinderen de werktuigen bieden om hun eigen toekomst aan te kunnen en vorm te geven. Iedere toekomst. Dat doe je door ze goed te leren lezen, schrijven en rekenen. Door ze te eindeloos laten oefenen. Dat doe je door de echte wereld na te spelen, én door ze hun verbeelding te laten gebruiken en hun emoties te leren kennen. Door ze steeds meer abstract te leren denken. Zo houd je je hopelijk staande in de wereld, kun je zelf nadenken, kiezen en beslissingen nemen. Dat is toekomstbestendig onderwijs.
